سوسک خانگی (کنترل سوسک آمریکایی و آلمانی)

سوسک خانگی (کنترل سوسک آمریکایی و سوسک آلمانی)

در جهانی که ما زندگی میکنیم، نزدیک به یک میلیون گونه حشره وجود دارد که بسیاری از آنها تداخلی با زندگی ما ندارند اما جای تأسف است انسان به عنوان تنها یک گونه از موجوداتی که در این جهان پهناور زندگی میکند، تا این اندازه برای از بین بردن حشرات بیتاب است و این بیتابی را به آنجا رسانده که علاوه بر صدمات جبران ناپذیر به محیط زیست به خودش هم آسیب میزند. یکی از بیتابی های رایج انسانها برخورد و مبارزه با سوسک است. سوسکها دسته ای از حشرات هستند که اغلب زندگی وحشی دارند اما چهار تا پنج گونه از آنها به مرور زمان اهلی شده اند و در ارتباط با انسانها زندگی میکنند. سوسکها حشراتی حرارت دوست هستند و با بالا رفتن حرارت کره زمین بعلت سوزاندن سوختهای فسیلی شرایط برای تکثیر سوسکها فراهم شده است سوسکها در محیطهایی نظیر لوله فاضلاب یا سرویسهای بهداشتی رفت و آمد کرده و میکروبها را به سطوح و غذاها منتقل میکنند به این ترتیب میتوانند باعث انتقال آلودگی و بیماری شوند ، بنابراین مبارزه اصولی با آنها ضرورت دارد. چیزی که در محیط زندگی ما به عنوان سوسک شناخته می شود در واقع سوسری است. سوسریها بیش از ۴۰ هزار گونه هستند که تنها تعداد محدودی از آنها خود را به زندگی با انسانها عادت داده اند. بال سوسریها به حالت قیچی وار روی هم قرارمیگیرد و مردم به اشتباه به آنها سوسک میگویند. از میان انواع سوسک خانگی ، دو گونه هستند که مردم بیشتر با آنها سر و کار دارند؛ یکی سوسری آمریکایی یا همان سوسک بزرگ (سوسک فاضلاب) و دیگری سوسری آلمانی (سوسک آلمانی) یا سوسک آشپزخانه. این دو نوع سوسری زندگی کاملا متفاوتی دارند بنابراین مبارزه با آنها نیز متفاوت است. برای راحتی به دلایل بهداشتی ، اگر این سوسکها در جایی مستقر شوند باید با آنها مبارزه شود و البته بر خلاف تصور، سمپاشی آخرین راه است. خشک نگهداشتن محلهای تجمع سوسکها و دور کردن موادغذایی میتواند از تجمع سوسکها در محل زندگی شما جلوگیری کند. برای پیداکردن محل تجمع باید ببینید سوسکها بیشتر در کدام طبقات دیده می شوند. به عنوان مثال، اگر سوسکها، بیشتر در طبقه اول یک ساختمان دیده شوند، این احتمال وجود دارد که محل تجمع در موتورخانه یا پارکینگ باشد. اگر سوسکها بیشتر طبقات وسط را آزار میدهند، احتمال تجمع آنها در سقفهای کاذب بیشتر است و اگر سوسکها در طبقات بالایی دیده شدند، به احتمال زیاد محل تجمع آنها در راه آب پشت بام ، لوله های فلزی خروج گاز و چاه های فاضلاب است و باید به این مکانها توجه شود. خیلی وقتها مردم برای از بین بردن سوسری ها ، از سمهای بسیار قوی استفاده میکنند که علاوه بر آلودگی محیط زیست، برای سلامت افراد نیز خطرناک است. سوسک خانگی به تمامی سموم حساس اند و نیازی به استفاده از سمهای قوی با غلظت بالا نیست. مهمترین نکته در ریشه کنی سوسک خانگی پیدا کردن محل تجمع و تکثیر آنها و مبارزه با آنها در این مکانهاست. سوسک درشت از طریق مجراهای فاضلاب در همه قسمتهای ساختمان تردد میکنند و اقدام یک واحد مسکونی برای مبارزه با آنها کافی نیست. برای مبارزه با سوسکهای درشت لازم است همه واحدهای آپارتمان اقدام کنند.

سوسک آمریکایی یا سوسری آمریکایی

سوسریهای آمریکایی (Americana Periplaneta) یا همان سوسکهای درشت از مهمترین انواع سوسک خانگی محسوب میشوند . در فاضلاب یا هر چیزی که با فاضلاب سر و کار دارد زندگی میکنند. سوسک آمریکایی بالغ به رنگ قهوه ای مایل به قرمز تا قهوه ای تیره هستند .هر دو جنس قادر به پرواز اند. تخم این سوسریها در شرایط مساعد آب و هوایی پس از 70 روز باز شده و نوزاد از آن خارج می شود. جاهای گرم، مرطوب و تاریک که در آن جا مواد آلی در حال پوسیده شدن وجود دارد، محل مناسبی برای زندگی سوسکهاست. راه آبهای پشت بام، لوله های فلزی پشت بام که مستقیم به فاضلاب متصل میشوند و به عنوان بوگیر ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند، فضای خالی حرکت آسانسورها، محل پرتاب کیسه های زباله در برجها که به شوتینگ معروف است، لا به لای سقف کاذب ، سرویسهای بهداشتی ، موتور خانه ها ، پارکینگ ، پشت لوله های آبگرم و جاهایی که نشت آب وجود دارد، کانالهای زیر زمینی شرکت فاضلاب ، مترو و مخابرات محلهای خوبی برای زندگی و تکثیر این نوع سوسکها هستند و از این محلها سوسکها وارد منازل و ساختمانها میشوند. منهول ها (کانال های داخل خیابان ها با سرپوشهای بزرگ فلزی ) هم محل مناسبی برای زندگی و تکثیر سوسک آمریکایی هستند.

سوسک آمریکایی فاضلاب را تصفیه میکند. هیچ خلقتی در آفرینش بی حکمت نیست. سوسکها هم از این قاعده مستثنی نیستند و به از بین بردن مواد آلی در حال فساد ، تجزیه مواد در حال پوسیدن ، تصفیه و رفع بوی بد فاضلاب کمک میکنند. اگرچه، سوسکها ناقل بیماریها هستند، و با تردد در فاضلاب و توالتها و جاهای کثیف عوامل بیماریزا را منتقل میکنند اما اگر سوسکها نتوانند در محل زندگی شما رفت و آمد کنند و تداخلی با محیط زندگی نداشته باشند لزومی به از بین بردن آنها نیست. در حال حاضر روشهای بسیار ساده ای در طراحی لوله های فاضلاب وجوددارد که از خروج سوسکها جلوگیری میکند.

سوسک آلمانی یا سوسری آلمانی

سوسریهای آلمانی (germanica Blatella) که مردم به آن سوسک آشپزخانه ، سوسک کابینت ، سوسک ژاپنی و… می گویند  از دیگر انواع شایع سوسک خانگی میباشد . سوسک آلمانی همان سوسکهای ریز هستند که بیشتر در داخل آشپزخانه ها زندگی میکنند. در حالت بالغ کوچکتر هستند ، نرها به رنگ قهوه ای مایل به زرد روشن و ماده ها تیره ترند. کلید های برق ، پشت لوله ها ، بست ها و سیمها ، زیر سینک ظرفشویی ، آهنربای پشت یخچال ، سوراخ های رول پلاک ، َدرز کاشیها و موزاییکهای شل و شکسته محلهای مناسبی برای زندگی سوسکهای ریز است. در مواقعی که آلودگی شدید باشد این سوسکها حتی داخل وسایل برقی ، ماشین لباسشویی و آیفون دیده میشوند. آهنربای قسمتهای پشت یخچال هم که اغلب تمیز نمیشود، محل مناسبی برای مخفی شدن سوسک آلمانی است بنابراین یکی از جاهایی که توصیه میشود حتما بررسی کنید، پشت یخچال است. سوسری های آلمانی از طریق کارتن کاغذی میوه ها ، سبزیها و موادغذایی که از بیرون خریداری می شوند وارد محل زندگی می شوند ، بنابر این برای جلوگیری از ورود سوسریها ، کنترل موادی که از بیرون خریداری و وارد منزل می شود ، ضروری است.

گاهی سوسکهای ریز (سوسک آلمانی) داخل سرویسهای بهداشتی و یا فاضلابها دیده میشود که ممکن است شما را در تشخیص نوع سوسک به اشتباه بیندازند. این سوسکها که به اندازه سوسک های ریز کابینت هستند در واقع نوزادان سوسک آمریکایی هستند که به تازگی از تخم خارج شده اند. نوزادان این سوسکها کمی پهن تر بوده و شاخکهای افتاده ای دارند درحالیکه سوسریهای آلمانی باریک و کشیده هستند و بیشتر در اطراف سینک دستشویی زندگی میکنند. برای از بین بردن این سوسکها باید موادغذیی را از دسترس این سوسکها دور کنید. معمولا زمان فعالیت این سوسکها هنگام شب است. این سوسکها به شیرابه فاضلاب، شیرابه گوشت و مواد غذایی باقی مانده در کف آشپزخانه ها و سینکها بسیار علاقمند هستند. نظافت و رعایت بهداشت میتواند در مبارزه با این سوسکها بسیارکمک کننده باشد. برای از بین بردن این سوسکها “طعمه های مسموم آماده” بازار موجود است که میتوان شبها قبل خاموش کردن برقها این طعمه ها در جاهای مناسب گذاشت. البته برعکس استفاده از سموم شیمیایی که اسپری می شوند نتیجه این روش فوری نیست ولی با رعایت بهداشت و انجام این کار، بعد از مدتی این سوسکها از بین میروند. مراقب باشید این مواد دور از دسترس بچه ها یا افراد خانواده قرار گیرد! توجه داشته باشید که بکاربردن سموم قوی شیمیایی به هیچ وجه لازم نیست. اگر در آپارتمان زندگی میکنید برای مبارزه و از بین بردن  سوسک آلمانی کافی است فقط در واحدی که سوسکهای ریز در آن مشاهده شده اقدامات کنترلی انجام شود و برخلاف مبارزه با سوسک آمریکایی نیاز به انجام سمپاشی کلیه واحدها یا فاضلاب نیست.

نکات جالب درباره سوسری ها

1 – سوسری ها بسیار تنبل می باشند بطوری یکه 75 درصد شبانه روز (18 ساعت) را در استراحت به سر میبرند.

2 – سوسری ها قادرند نفس خود را به مدت 40 دقیقه زیر آب حبس یکنند.

3 – سوسری ها قادرند سرعت ضربان قلب خود را یکنترل یکنند.

4 – سوسری ها درد را احساس مییکنند.

5 – سوسری ها ییکی از سریع ترین موجودات زمین میباشند (نسبت به جثه شان). سرعت آنها 5 یکیلومتر در ساعت و یا ییک متر در ثانیه می باشد.

6 – سرعت عیکس العمل سوسریها از انسان بیشتر است در حدود ییک صدم ثانیه. سوسری ها قادرند در عرض ییک ثانیه 25 بار تغییر مسیر دهند.

7 – چنانچه سر ییک سوسری قطع گردد، سوسری قادر است تا ییک هفته زنده بماند. پس از ییک هفته تنها به علت بی آبی می میرد. چون دهانی ندارد یکه با آن آب بنوشد.

8 – سوسری ها تا ییک ماه بدون غذا و تا ییک هفته بدون آب میتوانند زنده بمانند.

9 – چنانچه لوله جارو برقی را سریع به عقب سوسری نزدییک یکنید، سوسری با پای خود به لوله جارو برقی میرود.

10 – کوچیکترین سوسری 4 میلی متر و بزرگترین آن 9 سانتی متر طول و 30 گرم وزن دارد.

11 – سوسری ماداگاسیکار از خود میتواند صدایی شبیه مار (هییییس) تولید یکند یکه سگ ها را نیز میتواند بترساند. این سوسریها به عنوان حیوان خانگی نیز نگه داری میشوند. چرایکه آفت محسوب نشده و هر بار یکه به آنها دست بزنید از خود صدا در می آورند.

12 – سوسری های نر سبیک تر از سوسری های ماده بوده و سریع تر فرار می کنند.

13 – سوسری ها موجواتی خونسرد میباشند.

14 – سوسری ها قادرند از انفجار های بمب هسته ای جان سالم به در برند چرا که نسبت به تشعشعات اتمی مقاوم میباشند.

15 – سوسری ها شب فعال می باشند.

16 – سوسری ها با دنبال کردن اثر مدفوع سایر سوسری ها منابع غذایی، آب و دیگر سوسری ها را می یابند.

کنترل سوسک خانگی (سوسک کابینت – سوسک فاضلاب)

1 – رعایت اصول بهداشت در اماکن از مهمترین و کاراترین شیوه های یکنترل سوسری ها (سوسک خانگی) محسوب میگردد.

2 – تمام راه های نفوذ سوسری ها را شناسایی کرده و درز گیری یکنید. تمام حفره ها و درزهای اطراف ستونها ، پنجره ها ، درها ، لوله ها ، دیوارها ، سقفها ، کفپوشها را بوسیله سیمان و یا بتونه مسدود کنید.

3 – نشتی ها را شناسایی کرده و آنها را تعمیر یکنید.

4 – کاغذ دیواری های جدا شده از دیوار را مرمت کنید.

5 – موزاییک ها ، کاشی ها ، سرامیک ها و سنگ های شکسته و لق را تعمیر کنید.

6 – خار و خاشاک و برگ های اطراف خانه را جمع آوری کنید.

7 – شاخه هایی که با دیوار خانه در تماس هستند را هرس کنید.

8 – توده های چوب را بدور از خانه انبار کنید.

9 – پنجره ها و درهای ورودی را به حالت باز رها نکنید. به روی پنجره ها و دریچه های کولر و هواکش ها حتما توری نصب کنید.

10 – هر هفته خانه را بطور کامل با جارو برقی تمیز کنید. جارو برقی سوسری ها را نمیکشد بایستی کیسه جاروبرقی را کاملا تخلیه کنید.

11 – خرده های نان و غذا را فورا از روی زمین جمع کنید. چنانچه مواد غذایی مایع بروی زمین و یا فرش ریخت فورا آن را تمیز کنید.

12 – اسفنج (ابر) و دستمال های مرطوب را در کیسه های در بسته نگه داری کنید.

13 – پشت و زیر یخچال و اجاق گاز را هر چند وقت یکبار تمیز کنید.

14 – مواد غذایی را درون ظرفهای پلاستیکی قطور و یا شیشه ای در بسته نگه داری کنید. به خاطر داشته باشید سوسری ها قادرند ظروف مقوایی و یا از جنس پلاستییک نازک را بجوند.

15 – ظروف غذاخوری را در درون سینک ظرفشویی به حال خود رها نکنید و از انباشته شدن آنها جلوگیری کنید.

16 – روی چاهک ها آشغالگیر پلاستیکی قرار دهید.

17 – زباله ها را درون کیسه و در سطل زباله در دار با درب محکم قرار دهید.

18 – در صورت بالا بودن رطوبت در خانه از دستگاه های رطوبت زدا استفاده کنید.

19 – هر از چند گاهی آشپزخانه، توالت و حمام را نظافت کرده و بشویید.

20 – پس از کوددهی باغ و باغچه حتما روی کودها شن و یا خاک بریزید.

21 – ظروف غذا را کاملا با مایع ظرفشویی بشویید تا اثر چربی روی آنها باقی نماند.

22 – ظرف غذا و یا آب حیوانات خانگی را به حال خود رها نکنید.

23 – شبها روی سوراخ (کفشور) سینک آشپزخانه و کاسه دستشویی درپوش (توپی) قرار دهید.

24 – دور چارچوب پنجره ها و دربها نوارهای درزگیر نصب کنید.

25 – از انباشته کردن روزنامه و مجلات خودداری کنید.

26 – لوله هایی که چگالش آب روی آنها زیاد است را عایق بندی کنید.

27 – گرما و سرمای ناگهانی نیز میتواند سوسری ها را از بین ببرد. قرار دادن در فریز در دمای 8 – درجه سانتی گراد به مدت 24 ساعت سوسری ها را میکشد.

28 – قرار دادن تله های چسبناک در مسیر حرکت سوسری ها.

29 – محلول آب و صابون سوسری ها را میکشد.

کنترل شیمیایی سوسری ها

سمهای ابقایی : این سموم معمولا روغنی بوده و اثرشان تا چند هفته در محل اسپری باقی می ماند. اسپری کردن گوشه ها و کناره های دیوار و دیگر مخفیگاه های سوسری ها که با مواد غذایی در تماس نیستند کافی می باشد. هنگام اسپری کردن رعایت نکات بهداشتی ضروری است.

گردپاشی : گردهای سوسک کش نیز بسیار اثر بخش می باشند. اما در صورتی که حیوانی در منزل نگه داری می کنید و یا فرزند کوچک دارید بهتر است از آنها استفاده نکنید. در ضمن گرد سوسک کش بایستی بسیار کم ضخامت پاشیده گردد.

طعمه های مسموم : اسید بورییک (بوراکس) یکی از موثر ترین سموم کنترل سوسک ها و دیگر حشرات می باشد. برای اینکار اسید بوریک را به نسبت مساوی با آرد و شکر مخلوط کنید و در مسیر حرکت سوسری ها قرار دهید. اسید بوریک با حمله به سیستم عصبی سوسری ها و همچنین به عنوان یک عامل خشک کننده سوسری ها را از پای در می آورد.

برای سوسریهای درشت (سوسک آمریکایی) بهتر است از دسته سموم حشره کش پایروتیروئیدی استفاده کرد و مقدار مصرف آنها را با توجه به توصیه کارخانه سازنده تا 1.5 برابر استفاده نمود.

برای سوسریهای ریز (سوسک آلمانی) بهتر است در درجه اول از سموم پایروتیروئیدی و در صورت بروز مقاومت از سموم ترکیبی فسفره و پایروتیروئید به میزان 50 % از مقدار دوز توصیه شده برای هر کدام از سمها استفاده کرد . برای مثال اگر قرار است که در یک پمپ 10 لیتری 250 سی سی از سم دورسبان و یا 150 سی سی سم سایپرمترین به تنهایی استفاده شود مقدار 125 سی سی از سم دورسبان را با 75 سی سی سم سایپرمترین در 10 لیتر آب مخلوط می کنند.

از خشک کننده ها (جاذب رطوبت) نظیر سیلیکا ژل نیز می توانید برای کنترل سوسک خانگی بهره گیرید. سیلیکا ژل با از بین بردن پوشش مومی بدن سوسری ها که آب بدن سوسری ها را حفظ میکند، باعث از دست رفتن آب بدن و کشته شدن سوسری ها می شود.

هیچ سمی نمیتواند تخم سوسکها و یا سایر حشرات را از بین ببرد. بسیار دیده شده که علیرغم اقدامات بهداشتی ، بعد از یک ماه سوسکها دوباره در محل قبلی دیده میشوند. اینها سوسکهایی هستند که داخل تخم بوده اند و سمپاشی آنها را از بین نبرده است. بنابراین اگر با اسپری گازی شکل، سمپاشی انجام شده حتما پانزده روز تا یکماه بعد باید تکرار شود تا سوسکهایی که از تخم بیرون آمده اند از بین بروند.

توجه : ضمن تاکید بر اینکه سمپاشی در منزل باید توسط افراد با تجربه انجام شود یادآوری میکنیم در مواقع استفاده از اسپریها از ماسک های فیلتردار و یا حوله مرطوب بر روی دهان و بینی استفاده کنید. ماسکهای کاغذی موجود به هیچوجه نمیتواند شما را از صدمات این سمها محافظت کند. توجه داشته باشید از حدود ۳۲۰ نوع سمی که توسط سازمان حفظ نباتات به صورت قانونی و با مجوز وارد کشور شده است فقط تعداد معدودی از آنها برای مصارف بهداشتی و کنترل سوسک خانگی است. متأسفانه مردم به دلیل عجله ای که در برخورد با حشراتی مثل سوسکها دارند یا به دلیل بی اطلاعی ، از سموم کشاورزی یا صنعتی در منازل استفاده میکنند که بسیار خطرناک است و علاوه بر عوارض انسانی و زیست محیطی، میتواند کشنده باشد. استفاده از سموم گازی حتی برای شرکتهای دارای مجوز از وزارت بهداشت ممنوع است. سمپاشی حتما باید از طریق شرکتهای مجاز و دارای تایید صلاحیت انجام شود.

شکارچیان طبیعی سوسری ها شامل:

قورباغه ها – جوجه تیغی ها – لاک پشتها – مارمولکها – موشها – هزارپایان و یک نوع زنبور انگل که تخمهای خود را درون کپسول سوسری ها قرار میدهد.