بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی Phytophthora infestans

(   late blight of potato  )

بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی که بوسیله عامل قارچی Phytophthora infestans ایجاد میشود، از مهمترین بیماریهای سیب زمینی به ویژه در مناطق خنک و مرطوب است که حجم قابل توجهی از قارچکشهای شیمیایی برای کنترل آن مصرف می گردد عامل تعیین کننده در بروز همه گیری آن، مساعد بودن شرایط محیطی است.

سرعت انتشار بیماری بسیار بالا بوده و در شرایط مساعد، ظرف حدود ده روز می تواند تمام مزرعه را آلوده کند. توان خسارت زایی ببیماری نیز قابل توجه است و با توجه به سرعت بالای گسترش بیماری، استفاده از قارچکش های مختلف و در قالب یک سیستم پیش آگاهی می تواند کنترل موثر بیماری را به دنبال داشته باشد، در غیر اینصورت، بایستی سمپاشی های متعددی را در قالب یک برنامه زمانی منظم انجام داد.

 

نحوه خسارت بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی  :

 

ریسه های قارچ عامل بیماری به صورت انگل اجباری در بین سلولهای نسوج مبتلا رشد نموده و با فرستادن اندام های مکنده به داخل سلول، مواد غذایی مورد نیاز خود را جذب می کنند. سپس اسپورانژیوفورهای قارچ از طریق روزنه های برگ به خارج راه می یابند. اسپورانژیوم ها بوسیله باد یا قطرات باران منتشر میشوند.

علایم پیشرفته بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی رو برگ و ساقه

قارچ عامل بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی ( Phytophthora infestans ) زمستان را به صورت میسلیوم در داخل غده های سیب زمینی آلوده سپری می کند . در آلودگیهای جدید با گسترش میسلیوم در غده های آلوده که از سال قبل در مزرعه باقی مانده یا در همان سال کاشته شده، به سلولها و چشمکهای در حال رشد حمله می کند. ریسه در امتداد ساقه و به خصوص در ناحیه پارانشیم پوستی به سرعت رشد کرده، تغییر رنگ داده و با فرستادن اندامهای مکنده به داخل سلولها مواد غذایی مورد نیازخود راجذب کرده و مرگ سلولهای مجاور خود را باعث میشود. پس از آنکه میسلیوم از داخل ساقه عبور کرد و به بالای سطح خاک و قسمتهای هوایی گیاه رسید، شروع به تولید اسپورانژیوفور می کند که از طریق روزنه های ساقه ها و برگ ها خارج شده و در معرض جریان هوا قرار گرفته و انتشار می یابند. پس از آلوده شدن برگ و در هوای مرطوب، اسپرانژیوم ها از برگ ها شسته شده و وارد خاک می شوند. بنابراین اول غده های نزدیک سطح خاک مورد حمله زئوسپورهای در حال خروج از اسپرانژیوم ها قرار می گیرند.

نشانه های قارچ Phytophthora infestans روی غده سیب زمینی

روشهای شناسایی بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی :

 

علائم بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی درحاشیه برگ های پائین ظاهر می شود. در قسمت های هوائی گیاه ابتدا نقاط آب گزیده غیر منظم یا مدور ایجاد می شود و معمولا در هوای مرطوب این نقاط به سرعت گسترش می یابند. معمولترین زخمهای بادزدگی دارای مرکز نکروز میباشند که توسط یک بافت متلاشی شده سبز کمرنگ یا کلروزه احاطه شده اند. روی ساقه سیب زمینی زخمها میتوانند قسمتهای زنده گیاه را مصرف کنند . در شرایط رطوبی ممتد، تمام قسمت های نرم هوائی گیاه سوخته شده و بوی نامطلوبی تولید می کنند (تنها قسمت باقیمانده از بخش هوایی گیاه ساقه ها می باشند). آلودگی به طور معمول از نوک انشعابات یا محل اتصال دمبرگ به ساقه رخ میدهد . در هوای خشک فعالیت قارچ متوقف می شود، لکه های موجود از گسترش باز میمانند، سیاه و پیچیده شده و بالاخره خشک میشوند و در زیر برگ اثری از قارچ دیده نمی شود. در غده سیب زمینی ابتدا لکه های کم و بیش نا منظم قهوه ای یا سیاه ارغوانی ظاهر می شود. در صورتی که غده را ببریم بافت آلوده آب گزیده تیره و تا حدودی قرمز متمایل به قهوه ای به نظر می رسد که 5 تا   15میلیمتر عمق دارند و بعدا این مناطق سخت و خشک و کمی فرو رفته می شوند. پوسیدگی ممکن است پس از برداشت گسترش یافته یا غده های آلوده مورد حمله باکتری ها و قارچ های ثانوی که پوسیدگی نرم تولید می کنند واقع شده و بوی زننده و متعفنی ایجاد شود.

سیکل زندگی بیماری فیتوفترایی سیب زمینی

دستورالعمل اجرایی کنترل بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی

 

روشهای پایش و ردیابی:

 

به منظور پیش اگاهی بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی که مهمترین بیماری سیب زمینی در دنیا است مدلهای زیادی در دنیا ساخته شده که دو مدل هایر و والین از مدل های مهم و پایه ای آن محسوب میشوند. بر اساس تحقیقات انجام شده به منظور بررسی توان پیش بینی این دو مدل در شرایط اقلیمی کشور، چهار متغیر مجموع بارش، تعداد روزهای بارانی، مجموع ساعت های آفتابی و مجموع تبخیر، توانسته وقوع اپیدمی را با دقت بسیار بالایی پیش بینی کنند.

 

روشهای کنترل زراعی، فیزیکی و بهداشت گیاهی:

 

عملیات زراعی:

 

  • کشت ارقام زود رس
  • رعایت آیش و تناوب چند ساله با غلات ( گندم و جو)
  • استفاده از ارقام متحمل
  • استفاده از ارقام مقاوم جدید از جمله رقم حنایی، پوست قهوه ای و گوشت سفید و دیگر ارقام مقاوم قبلی شامل اسپیرت و بامبا (ارقام مارفونا، سانتا و میلوا به این بیماری حساس می باشند)
  • تنظیم تهویه و کاهش رطوبت سطح غده های سیب زمینی
  • انجام برداشت پس از پینه بستن کامل غده های سیب زمینی،
  • کشت در خاک های سبک
  • خاک دهی پای بوته
  • اجتناب از آبیاری مزارع در زمان شیوع بیماری از جمله اقدامات مهم کنترلی زراعی و بهداشتی قابل توصیه است.
  • تغذیه : استفاده از کودهای ازته با افزایش رشد رویشی، جلوگیری از تبخیر و بالا بردن رطوبت محیط، بافت گیاه را در برابر عوامل بیماریزا حساس می کند لذا استفاده از کودهای ریز مغذی، کود های حاوی کلسیم برای ایجاد مقاومت در ساختار سلولی غدهای سیب زمینی و پتاسیم برای ایجاد مقاومت در پوسته سیب زمینی برای جلوگیری از نفوذ اسپور بیماری در انبار باعث افزایش مقاومت در برابر بیماری می باشد.
  • مدیریت آبیاری : برای به حداقل رساندن مدت زمان خیس نگه داشتن برگ سیب زمینی اهمیت زیادی دارد:
  1. در کشت بهاره اجتناب از آبیاری سنگین در اوایل رشدی و گرمای اواخر خرداد و اوایل تیر ماه
  2. در کشت زمستانه خود داری از آبیاری اواخر دوره رشدی و برخورد به گرمای تابستانه

 

بهداشت مزرعه:

 

  • جمع آوری و انهدام بقایای آلوده
  • حذف شاخ و برگ با استفاده از سرزنی در صورت مشاهده بیماری در اواخر دوره رشدی به منظور از بین بردن محیط رشدی مناسب قارچ و جلوگیری از انتقال آن به روزنه های سیب زمینی
  • کندن و چال کردن بوته های آلوده در مراحل اولیه بیماری
  • جلوگیری از ورود اینوکلوم به منطقه سالم
  • تهیه بذر گواهی شده
  • جدا کردن بذر های آلوده هنگام جدا کردن غده های بذری

 

کنترل مکانیکی:

 

  • ضدعفونی ادوات کشاورزی قبل از شروع کار

 

کنترل شیمیایی:

 

بر اساس موازین پیش اگاهی و با نظر کارشناس، با ظهور علائم در برگهای سرشاخه ها (یک بوته در هر مترمربع) میتوان از سموم زیر استفاده کرد:

 

  • کوپراکسی کلراید با نام تجاری کوپراویت (WP 35%) با غلظت ۳ در هزار،
  • سیموکسائیل + فاموکسادون با نام تجاری اکوایشن پرو (WG 52.5%) باغلظت 400 گرم در هکتار،
  • فسفونیک اسید با نام تجاری اگریفوس ( % SC 40 ) با غلظت ۶ لیتر در هکتار،
  • کلرو تالونیل با نام تجاری داکونیل مایع (SC 72% ) با غلظت 2-2.5 لیتر در هکتار،
  • دی متومورف + مانکوزب با نام تجاری اکروبات ام زد WG 69%) ۲ ) کیلوگرم در هکتار،
  • سیازوفامید با نام تجاری رانمن SC 40%)   150 ) میلی لیتر در هکتار،
  • اکسید مس با نام تجاری نوردوکس (WG 75%) با غلظت ۱ کیلوگرم در هکتار،
  • پروپاموکارب هیدرو کلراید + فلوپیکالید با نام تجاری اینفینیتو (SC 68.75%) با غلظت 2 لیتر در هکتار،
  • متالاکسیل + مانکوزب با نام تجاری رزالاکسیل (WP 72%) با غلظت ۳ کیلوگرم در هکتار،
  • پروپاموکارب هیدروکلراید + سیموکسائیل با نام تجاری پروکسانیل (SC 45%) با غلظت 5 لیتر در هکتار،

 

یادآوری چند نکته:

 

  • حضور کارشناسان شبکه مراقبت در مناطق الوده در شرایط بحرانی در روزهای ابری ( سه روز متناوب با دمای شب 14-15 درجه و دمای روز حداکثر 21 درجه) و پایش مزارع آلوده ضروری میباشد.
  • در صورت استفاده از کلرتالونیل فاصله آخرین سمپاشی تا برداشت محصول 14 روز می باشد.
  • استفاده از سمپاش های low volume ، به منظور بهبود سیستم های سمپاشی و آغشته شدن مناسب پشت برگها،

 

منابع

 

  1. یگانه محبوبه، سموم ثبت شده در ایران، انتشارات ماهر شیمی،
  2. نوربخش سعیده، فهرست آفات، بیماریها و علف های هرز مهم محصولات عمده کشاورزی، سموم و روشهای توصیه شده جهت کنترل آنها، انتشارات سازمان حفظ نباتات،
  3. آقاجانی محمدعلی، مدلی برای پیش آگاهی بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی در گرگان، نشریه پژوهش های تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، جلد بیست و یکم، شماره چهارم،

نگارنده : کژال کریمی

دانلود فایل PDF بیماری بادزدگی فیتوفترایی سیب زمینی

دانلود فایل پی دی اف بیماری بادزدگی فیتوفتورایی سیب زمینی

کانال تلگرام شرکت کشاورزی و دامپروری سرافراز هزارمسجد

میانگین امتیازات ۴ از ۵
از مجموع ۲ رای