سفیدک داخلی خیار ( سفیدک دروغی یا سفیدک کرکی )

مقدمه :

بیماری سفیدک داخلی خیار ( سفیدک دروغی یا سفیدک کرکی)، یکی از بیماری های مهم خانواده کدوییان بوده که عامل أن قارچ Pseudoperonospora cubensis می باشد، این بیماری به ویژه در کشت های گلخانه ای و زیر پلاستیک به دلیل مهیا شدن شرایط محیطی مطلوب شامل: رطوبت بالا، خیس بودن سطح برگ ها و دمای بین 16 تا ۲۲ درجه ی سانتی گراد گسترش زیادی دارد و هر ساله با انتشار سریع آلودگی ، خسارت قابل توجهی را به محصول خیار وارد می سازد.

علایم بیماری سفیدک داخلی خیار  ( سفیدک دروغی یا سفیدک کرکی) :

اولین علایم بیماری سفیدک داخلی خیار ، پس از خیس شدن سطح برگها و درجه حرارت کمتر از ۱۸ درجه سانتی گراد ، با جوانه زدن اسپور قارچ در سطح زیرین برگ ها شروع می گردد. علایم بیماری در ابتدا با ایجاد نقاط سبز کم رنگ در پهنه ی برگ نمایان و سپس لکه های سبز رنگ به زردی گراییده و به وسیله رگبرگها محدود می شود. این لکه ها ابتدا در برگهای میانی بوته ایجاد و در شرایط مساعد، کل برگهای بوته را آلوده می نماید.

در آب و هوای مرطوب در سطح زیرین برگ در مقابل لکه ها یک لایه از اندام عامل بیماری که اسپورهای قارچ می باشند به رنگ خاکستری کم رنگ تا سیاه ظاهر می شود . اسپورها در هوای مرطوب می توانند به گلخانه های مجاور و فواصل دور بوسیله باد ، لباس و وسایل کشاورزی انتقال یابد . با جوانه زدن اسپور و نفوذ آن به داخل برگ ، پس از حدود 24 ساعت، اسپورهای جدید بوجود می آیند که قادرند برگهای مجاور را آلوده کنند. قارچ عامل بیماری ( Pseudoperonospora cubensis ) می تواند در دمای ۱۰ تا 26.5 درجه سانتی گراد گیاهان را آلوده نماید و دمای مطلوب برای گسترش آن 16 تا ۱۸ درجه سانتی گراد می باشد . عامل بیماری سفیدک داخلی خیار در بعضی از مناطق به صورت اسپورهایی با دیواره ی ضخیم به نام اووسپور (0ospore) در روی بقایای گیاهی زمستان گذرانی می کند و این اسپورها می توانند در سرما یا هوای خشک زنده بمانند.

هنگامی که گیاهان حساس در زمین کاشته شوند ، این اسپورها جوانه می زند و از راه روزنه های موجود در سطح برگ وارد بافت گیاه می شود. در اکثر نواحی قارچ به صورت اسپور در روی بقایای گیاهی و سایر گیاهان میزبان از خانواده کدوییان و علفهای هرز به سر برده و در اوایل بهار به مزارع و گلخانه های مجاور انتشار می یابد .

روش های مدیریت بیماری سفیدک دروغی یا سفیدک کرکی :

روش های زراعی

• حذف و جمع آوری برگهای آلوده و از بین بردن آنها.
• کاهش مصرف کودهای ازته که باعث تردی اندام گیاهی گردیده و شرایط را برای فعالیت بهتر قارچ فراهم می نماید، از طرفی مصرف کودهای پتاسه بر اساس آزمون خاک موجب خشبي شدن سلولهای برگ و اندام جوان گیاه شده و مقاومت آن را در برابر بیماری سفیدک داخلی خیار افزایش می دهد.
• جلوگیری از آب ریزش از سقف گلخانه با استفاده از دوپوش ثمودن سقف و کاهش رطوبت گلخانه با تهویه منظم روزانه و افزایش درجه حرارت گلخانه در طول شب در محدوده ۲۰ درجه سانتی گراد که مانع از تشکیل شبنم روی برگها گردیده و از خیس شدن آنها و ایجاد بیماری جلوگیری می نماید.
• عدم آبیاری گلخانه در روزهای ابری و هنگام عصر به منظور کاهش رطوبت گلخانه در طول شب.

روش های شیمیایی

مبارزه علیه بیماری سفیدک کرکی یا سفیدک دروغی ، معمولا در دو مرحله انجام می گیرد :

مرحله شروع آلودگی : در این مرحله به محض ظهور لکه های منفرد زرد رنگ روی برگها می بایست از قارچ کش های پیشگیری کننده استفاده شود ، که مهم ترین آنها عبارتند از قارچ کش اکویشن پرو به میزان 0.2 در هزار و اکسی کلرور مس به میزان ۲ در هزار . لازم به توضیح است برای جلوگیری از آلوده شدن گیاه می توان از ترکیب غیر شیمیایی فوزیتیل آلومینیم با نام تجاری اليت به میزان ۲ در هزار نیز استفاده نمود.

مرحله آلودگی کامل : در مرحله ای که بوته ها آلوده شده و اندام زایشی قارچ در پشت برگها مشاهده می گردد، می توان از قارچ کش های جلوگیری کننده از رشد استفاده شود. در این خصوص، می توان از قارچ کش های اکویشن پرو به عنوان پیشگیری کننده و اینفینیتو به میزان ۲ درهزار و رانمن به میزان 0.5 درهزار به عنوان معالجه کننده در کنترل بیماری استفاده نمود.

چند نکته مفید :

• تهویه مناسب در گلخانه، با خارج کردن رطوبت اضافی و جلوگیری از تغییرات دمایی در شبانه روز
• رعایت بهداشت گلخانه با جلوگیری از ورود عامل بیماری سفیدک داخلی خیار از طریق کفش ، لباس و وسایل آلوده به داخل گلخانه.
• استفاده از کودهای پتاسه و کاهش میزان مصرف کودهای ازته.
• حذف و جمع آوری برگهای آلوده به عامل بیماری و از بین بردن آنها.
• در مجاورت گلخانه ها می بایست از کشت محصولات زراعی نظیر کدوئیان و رشد علفهای هرز که میزبان ثانویه عامل بیماری هستند، خودداری نمود.

نگارندگان : دکتر مهدی نصر اصفهانی و مهندس صادق جلالی اعضای هیات علمی بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

همچنین مطالعه پستهای زیر نیز پیشنهاد میگردد :

منابع تغذیه برگی و محاسن و معایب محلولپاشی

کنترل بیولوژیک آفات و بیماریهای گلخانه

دانلود فایل PDF مقاله سفیدک داخلی خیار ( سفیدک دروغی یا سفیدک کرکی )