دستورالعمل اجرایی نحوه ضدعفونی کردن بذر برنج و سم مناسب آن

اهمیت بیماری های بذرزاد برنج

تهیه خزانه برنج و پرورش نشاهای سالم و قوی اساسی ترین مرحله کشت برنج می باشد. به طوریکه برنجکاران معتقدند ، اگر کسی بتواند در خزانه ، نشاهای سالم و قوی تهیه نماید کشاورز ماهری محسوب می شود. تولید گیاهچه های قوی و سالم میتواند سهم زیادی در افزایش عملکرد محصول داشته باشد. در خزانه ها دو دسته از عوامل بیماریزای بذرزاد و خاکزاد می توانند باعث ایجاد بیماری روی گیاهچه ها شوند. در این میان قارچها و باکتریها از عوامل مهم مرگ و میر گیاهچه در خزانه می باشند. این عوامل در شرایط مساعد می توانند باعث ایجاد خسارت در خزانه ها شوند. علائم ایجاد شده توسط عوامل بیماریزا به صورت کندی رشد گیاهچه ، لکه برگی ، سوختگی گیاهچه ، پوسیدگی بذر ، زردی گیاهچه ، پوسیدگی ریشه ، طویل شدن غیر عادی گیاهچه ، کپک زدن بذر ، پایه گیاهچه و سطح خاک و متعاقب آن از بین رفتن گیاهچه می باشد.

همچنین عواملی مانند تغییرات ناگهانی درجه حرارت محیطی ، تنش سرما ، گرما و بالا بودن PH خاک باعث مرگ و میر گیاهچه در خزانه ها میباشند. چه بسا در سالهایی که شرایط جوی مناسب است گیاهچه ها به خوبی در خزانه رشد می کنند. ولی در شرایط نامساعد محیطی ، تعدادی از گونه های قارچی و باکتریایی پارازیت ضعیف روی گیاهچه فعالیت نموده و باعث سوختگی گیاهچه می شوند. عامل بیماریهای پوسیدگی طوقه ، پوسیدگی ساقه ، سوختگی غلاف برگ نیز جزء بیماریهای خاکزاد بوده و در خزانه ها باعث مرگ و میر گیاهچه ها می شوند. آلودگی قارچی بذر برنج با گونه های مختلف و از جمله Fusarium fujikuroi عامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه برنج (ژیبرلا) ، Bipolaris oryzae عامل بیماری لکه قهوه ای و Pyricularia oryzae عامل بیماری بلاست برنج مشکل بزرگی برای کشاورزان در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و کشورمان می باشد. همچنین بذرهای آلوده برنج منبع اولیه زادمایه هستند و بهترین استراتژی برای مدیریت این بیماریها در خزانه و مزرعه ، استفاده از بذور سالم و عاری از آلودگی است. بنابراین برای پرورش نشای سالم ، سبک و سنگین نمودن بذور در محلول نمک و سپس ضد عفونی بذر برنج با قارچکش مناسب برای کنترل بیماریهای بذرزاد ضروری می باشد.

نحوه ضد عفونی بذر برنج

در فصل خزانه گیری و قبل از جوانه دار نمودن بذر برنج ، جهت کنترل بیماری های بذرزاد ، باید ضدعفونی بذر برنج طی مراحل زیر اعمال گردد (قبل از کاربرد قارچکشها جهت ضد عفونی ، ضروری است ابتدا سبک و سنگین نمودن بذر انجام شود).

سبک و سنگین نمودن بذر در محلول نمک 15 درصد ، به نحوی که یک تخم مرغ تازه در محلول نمک شناور بماند. بعد از ریختن بذر در محلول نمک و چند بار بهم زدن ، ابتدا بذور ضعیف ، پوک ، نیمه پر ، شکسته و آلوده شناور روی آب را دور ریخته و سپس برای جدا شدن نمک از بذر ، شستشوی بذور سالم وسنگینتر ته نشین شده ، انجام شود. (شکل 1)

توجه : برای تهیه محلول نمک 15% ، 1.5 کیلوگرم نمک در 10 لیتر آب حل شده به نحوی که یک تخم مرغ تازه در این محلول شناور بماند (شکل 1 ، مرحله 1).

خیساندن بذر در آب تمیز به مدت 24 ساعت (به ازای یک کیلوگرم بذر حداقل 1.5 لیتر آب در نظر گرفته شود).

شکل -1 : مراحل سبک و سنگین کردن بذر برنج در محلول نمک

مرحله-1 : تهیه محلو ل نمک 15 درصد و شناور شدن تخم مرغ تازه روی آب ، مرحله -2 : ریختن بذر در محلول نمک ، مرحله -3 : جمع آوری و دور ریختن بذور سبک و پوک از روی محلول نمک ، مرحله -4 : چند بار شستشوی بذور سالم با آب تمیز

مصرف قارچ کش :

الف – روش ضد عفونی بذر برنج در محلول قارچکش:

ابتدا باید محلول قارچکش مناسب و مورد تأیید سازمان حفظ نباتات ، مانند:

تیوفانات متیل تیرام (همایکت) %٨٠ WP ،  سه در هزار

فلودیوکسونیل (سلست) %2.5 FS ، دویست میلی لیتر برای 100 کیلوگرم بذر

تیوفانات متیل (توپسین) %70 WP ، سه در هزار

کاربوکسین تیرام (ویتاواکس تیرام) %٧٥ WP ، دو در هزار

تری فلومیزول (تریفمین) %١٥ EC ، سیصد و سی میلی لیتر جهت 100 کیلوگرم بذر

آماده گردد.

به عنوان مثال جهت ضدعفونی بذر برنج برای تهیه محلول 3 در هزار از قارچ کش تیوفانات متیل تیرام ، 300 گرم از این قارچ کش را در 150 لیتر آب برای 100 کیلوگرم بذر استفاده می کنیم. سپس بذور در این محلول قارچ کش به مدت 24 ساعت نگهداری شوند و در مدت خیساندن بذر در قارچکش ، دو بار خوب بهم زده می شوند (شکل 2 ، مرحله 1).

بعد از کاربرد قارچکش ، بذور برای جوانه دار شدن به گرمخانه منتقل می گردند و در مدت نگهداری در گرمخانه تأمین رطوبت ضروری بوده که با پاشیدن آب ولرم و بهم زدن آرام بذور انجام می شود (شکل 2 ،مرحله 2).

شکل-2 : مراحل ضد عفونی بذر و کاشت در خزانه

مرحله-1 : خیساندن بذر در محلول قارچکش ، مرحله-2 : نگهداری بذر ضد عفونی شده در گرمخانه برای جوانه زنی

ب – روش ضد عفونی بذر برنج به صورت بذر مالی:

برای ضدعفونی بذر برنج با قارچکش معدنی و مسی نوردوکس (بعد از خروج بذر از آب تمیز) می بایستی بذور فاقد آب اضافی باشند. در این مرحله باید قارچکش نوردوکس (به میزان 130 گرم برای 100 کیلوگرم بذر) ، به روش بذر مال به نحو مطلوب با بذر مخلوط گردد. برای آغشته شدن و پخش یکنواخت ، میتوان قارچکش را در نمک پاش معمولی ریخت و روی بذور به نحو مناسب طی چند مرحله پاشید. برای آغشتگی یکنواخت بذور با قارچکش نوردوکس ، این مخلوط باید به میزان کافی بهم زده شود (شکل 3) و سپس به گرمخانه منتقل گردد.

شکل-3 : بذرمالی با قارچکش نوردوکس:

مراحل 1 ،2 و 3 – پاشیدن قارچکش نوردوکس روی بذر خیس توسط نمک پاش. مرحله-4 : بهم زدن و مخلوط کردن نوردوکس با بذور

بذور ضدعفونی و جوانه دار شده با تراکم مناسب در خزانه ایی که از قبل آماده شده ، پاشیده شوند (شکل -4 مراحل 2 و 1).

شکل-4 : مرحله-1 : بذر جوانه زده و آماده برای بذرپاشی ، مرحله-2 : بذر پاشی در خزانه جوی پشته

[megadl]
منابع مقاله ضدعفونی بذر برنج

• دانلود فایل

[/megadl]

[megadesc]
توضیحات

• فرمت : PDF
• نویسندگان : مهدی رستمی – افشین ولایی – وحید خسروی – بهمن ماه 1397
• تهیه شده در : سازمان حفظ نباتات دفتر پیش آگاهی و کنترل عوامل خسارتزا

[/megadesc]