روشهای کاهش خسارت انگور در سرمای دیررس بهاره

انگور یکی از محصولاتی است که نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی کشور دارد. مشخص شده است که رقم های انگور در ایران به گونه ی وینیفرا تعلق دارند. محدوده ی تحمل دمایی رقمهای گونه  وینیفرا ۱۵- تا ۱۸- درجه ی سانتیگراد است. متأسفانه عمده ترین تاکستانهای کشور در برابر احتمال خسارت سرمای بهاره قرار دارند. درنتیجه، معرفی رقمهای متحمل به سرما به عنوان یکی از راهکارهای عملی برای کاهش خسارت های ناشی از سرمازدگی انگور در کشور ضروری است. تاریخ شکفتن جوانه های انگور در بین رقم های گوناگون متفاوت است. با توجه به این ویژگی، در صورتی که بتوان طول دوره رکود (خواب) در تاک ها را افزیش داد، میتوان با گریز از سرمای بهاره خسارت آن را در تاکستان ها کاهش داد. گزینش ارقام دیر شکوفا میتواند تا حدودی تأمین کننده این موضوع باشد. در این نشریه تعداد یازده نمونه از ارقام دیر شکوفا انگور که در کلکسیون انگور استان فارس به منظور کاهش خسارت سرما یا گریز از سرمای بهاره گزینش شده اند معرفی و ویژگی های مهم آنها بیان گردیده است.

اسامی و برخی از صفات رقم های انگور دیر شکوفا

استفاده از مواد شیمیایی برای تاخیر در شکفتن جوانه ها

علاوه بر استفاده از ارقام دیر شکوفا، برای تاخیر در شکفتن جوانه های انگور استفاده از مواد شیمیایی فراوانی نیز پیشنهاد شده است. به کارگیری این روش ها میتواند به عنوان اقدامات تکمیلی در تأخیر بیشتر شکفتن جوانه های رقم های دیر شکوفا مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان نمونه، استفاده از ماده شیمیایی پتاسیم آلفا نفتالین استات (PNA) در غلظتهای ۲۰۰ تا ۴۰۰ قسمت در میلیون در پاییز سبب تأخیر در شکفتن جوانه های انگور در بعضی از ارقام میشود. محلول پاشی با مواد شيميايی متيل-۲-کلرو– هیدروکسی فلورنس و کلرمکوات نیز سبب تأخیر در شکفتن جوانه های انگور و کاهش خطر سرمازدگی در بوته های مو میگردد. هم چنین استفاده از روغن سویا، در درختان انگور در حال رکود زمستانه، ترجیحا ۴۵ روز قبل از شکفتن جوانه ها سبب افزایش غلظت CO2 در جوانه ها و به دنبال آن تأخیر در گلدهی می شود.

استفاده از روشهای به زراعی برای تاخیر در شکفتن جوانه ها

افزون بر مواد شیمیایی، برای تأخیر در شکفتن جوانه های انگور از روش های به زراعی نیز استفاده می شود که مهمترین آنها به تعویق انداختن هرس تا زمان شکفتن جوانه ها می باشد. هرچه بوته های مو در اوایل فصل رشد دیرتر هرس شوند، شکفتن جوانه های آنها نیز به همان مقدار به تأخیر می افتد و در نتیجه این بوته ها حساسیت کمتری نسبت به سرمای بهاره خواهند داشت. هرس دیرهنگام بر روی انگور خارجی رقم کابنه سونیون سبب پانزده روز تأخیر در شکفتن جوانه های آن می شود.

چند توصیه

1. در مناطق دارای سرمای بهاره بهتر است تاک داران رقمهایی را انتخاب نمایند که جوانه های آن ها افزون بر دیر شکوفا بودن ، در مقابل سرمای بھارہ نیز متحمل باشد.
2. برای تاخیر بیشتر در شکفتن جوانه ها در مناطق دارای سرمای بهاره، توصیه می شود که تاحد ممکن هرس ساليانه این رقم های انگور به تعویق افتد و در دیرترین زمان ممکن اقدام به انجام هرس صورت گیرد.
3. به منظور تأخیر بیشتر در زمان شکفتن جوانه ها و جلوگیری از خسارت سرما در مناطق مستعد سرمای بھارہ، پیشنهاد می شود که علاوه بر استفاده از ارقام دیر شکوفا از سایر روشهای باغبانی مانند استفاده از مواد شیمیایی و هرس دیر هنگام که سبب تأخیر در شکفتن جوانه ها می شوند، استفاده گردد.

تگلرنده : دکتر محمد جواد کرمی