کوددهی پسته ( برنامه غذایی پسته )

مدیریت کوددهی پسته به همراه برنامه غذایی درخت پسته

در گذشته نیز پستی در مورد مدیریت تغذیه درختان پسته و روش های کوددهی پسته پرداخته بودیم که میتوانید آن را نیز در جهت تکمیل این مقاله مطالعه نمایید.

استفاده از کودهای آلی به ویژه کودهای حیوانی در برنامه تغذیه و کوددهی پسته:

کودهای آلی عمدتا شامل کودهای دامی و طیور ، کمپوست ، لجن فاضلاب و کودهای سبز می باشد که از بین آنها کودهای دامی و مرغی در مناطق پسته کاری به منظور کوددهی پسته مصرف بیشتری دارد. در مورد اثرات کودهای آلی یا به طور کلی مواد آلی در خاک ، این تفکر که این گونه کودها فقط تامین کننده عناصر غذایی برای گیاه هستند یک ساده انگاری بیش نیست چرا که این کودها علاوه بر تاثیر بر خصوصیات حاصلخیزی خاک ، خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی خاک را نیز تحت تاثیر خود قرار می دهند.

الف – اثرات مواد آلی بر خصوصیات فیزیکی خاک:

1 – بهبود ساختمان خاک

2 – کم کردن وزن مخصوص ظاهری و افزایش تخلخل خاک

3 – افزایش نفوذ پذیری آب در خاک

4 – افزایش ظرفیت نگهداری آب خصوصا در خاکهای شنی

5 – کاهش چسبندگی خاکهای رسی

6 – افزایش چسبندگی خاکهای شنی

7 – تهویه بهتر بعلت افزایش تخلخل خاک

ب – اثرات مواد آلی بر خصوصیات شیمیایی خاک:

1 – افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک

2 – کاهش موضعی pH

3 – شرکت در فرآیندهای اکسید و احیاء

4 – تشکیل ترکیبات قابل جذب کمپلکس شده با عناصر معدنی

ج – اثرات مواد آلی بر خصوصیات حاصلخیزی خاک:

1 – تامین بخشی از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه

2 – تحرک عناصر غذایی در خاک و جذب بهتر به وسیله ریشه گیاه

3 – افزایش ظرفیت نگهداری عناصر غذایی

د – اثرات مواد آلی بر خصوصیات بیولوژیکی خاک:

1 – تامین ماده اولیه و انرژی برای جانداران ریز خاک

2 – ایجاد تعادل در رطوبت و تامین اکسیژن کافی برای جانداران ریز خاک

با توجه به اثرات ذکر شده، لزوم کاربرد مواد آلی در مدیریت کوددهی پسته بیش از پیش آشکار می گردد. در مناطق پسته کاری به علت محدودیتهای خاک مانند عدم وجود ساختمان مناسب ، بالا بودن pH ، سبک یا سنگین بودن بعضی خاکها و بالا بودن دور آبیاری ، استفاده از مواد آلی به صورت کودهای حیوانی اجتناب ناپذیر می باشد و توصیه می شود حداقل هر دو سال یکبار به مقدار کافی در باغها استفاده شوند.

شیوه کاربرد کودهای حیوانی در باغات پسته

کاربرد کودهای حیوانی در سطح خاک معایبی چون هدایت ریشه های مویین به عمق های بالاتر خاک و افزایش احتمال صدمه به آنها و زیاد شدن علفهای هرز در باغ دارد. کاربرد کودهای مرغی به روش سطحی توصیه نمی شود چون این کودها می توانند باعث افزایش آلودگی پسته به آفلاتوکسین شوند. به همین دلیل شیوه کاربرد کودهای آلی در باغهای پسته، روش چالکود می باشد. در این روش ، کود در کانالی که در سایه انداز یک طرف درختان پسته تعبیه می گردد ، ریخته می شود (عکس ۳). عمق این کانال با توجه به سن درختان ، نحوه مدیریت آبیاری و نوع خاک که باعث می شود عمق تراكم ریشه درختان پسته تغییر نماید، تعیین می شود بطوریکه عمق کانال باید حد متوسط عمق تراكم ریشه های مویین باشد. یعنی عمق چالکود به اندازه ای در نظر گرفته شود که ضمن اینکه کود در نزدیکی ریشه قرار می گیرد ، به طور قابل ملاحظه ای منجر به قطع ریشه های مویین درختان پسته نشود. این عمق در خاکهای گوناگون از نظر بافت و ساختمان متفاوت است. دور آبیاری و میزان آب مصرفی و نوع مدیریت نیز بر عمق تراكم ریشه اثر می گذارد بنابر این عمق چالکود باید با توجه به نوع خاک و مدیریت خاک و آبیاری و مشورت با کارشناسان تعیین شود.

روش چالکود یا کانال کود که در بیشتر مناطق پسته کاری جهت کوددهی پسته معمول است ، روش مناسبی می باشد چرا که باعث اثر بخشی مواد آلی در ناحیه اطراف ریشه و اصلاح خصوصیات خاک در این ناحیه می گردد. همچنین اگر کودهای آلی دارای بذور علفهای هرز و بعضی میکرو ارگانیسم های مضر باشند، روش کانال کود باعث به حداقل رسیدن اثرات سوء آنها خواهد شد.

مقدار مورد استفاده کودهای حیوانی

مقدار مورد استفاده از کودهای آلی در تغذیه درخت پسته برحسب نوع کود و شرایط آب و خاک می تواند متفاوت باشد بهتر است در این مورد از مشورت با کارشناسان بهره برد ولی به طور کلی این مقدار می تواند از ۲۰ تن تا ۵۰ تن در هکتار نوسان داشته باشد.

نوع کود حیوانی مورد استفاده:

ترکیب کودهای حیوانی با توجه به منشاء آنها متفاوت است و دامنه وسیعی را شامل می شود. اما در اینجا صرفا جهت مقایسه آنها ، میانگینی از خصوصیات کودهای مختلف در نظر گرفته شده است. کود مرغی از نظر عناصر نیتروژن ، فسفر ، کلسیم ، منیزیم ، سدیم و گوگرد از غنی ترین کودهاست. کود گوسفندی از نظر نیتروژن (ازت) مشابه کود مرغی ولی از نظر پتاسیم غنی تر از آن می باشد. کود مرغی از نظر عناصر کم نیاز مانند روی ، مس و منگنز غنی بوده و کود گاوی حالت بینابین دارد. در مجموع در میان کودهای آلی متداول از نظر غنای عناصر غذایی به ترتیب مرغی ، گوسفندی و گاوی قرار می گیرند. این اختلافات به نوع تغذیه حیوانات برمی گردد. به طوریکه علف خشک ، سیلو شده ، علف تازه و غده ها غنی از پتاسیم هستند و تغذیه با آنها موجب زیاد شدن پتاسیم در کود دامی می شود ، دانه ها و بذرها هم محتوی ازت و فسفر زیادند ، به همین دلیل هم کودهای مرغی ( به علت تغذیه طیور از دانه ) محتوی ازت و فسفر بالایی هستند. البته علاوه بر مقدار مطلق عناصر ، قابلیت جذب هر یک از آنها نیز باید مد نظر قرار گیرد. مقدار فسفر و پتاسیم تقریبا صد در صد قابل جذب است در صورتی که در مورد ازت اینگونه نیست و به طور کلی فقط ۵۰ درصد ازت موجود در کود دامی را می توان در برنامه ریزی مدیریت کوددهی پسته منظور کرد.

در مورد نوع کود آلی مورد استفاده در مناطق پسته کاری تجربیات و نقطه نظرات باغداران جالب توجه است. بعضی از باغداران اعتقاد دارند که کود مرغی مناسبتر بوده و باعث بالا رفتن عملکرد می شود، همانطور که گفته شد کود مرغی از عناصر نیتروژن ، فسفر ، کلسیم ، سدیم و گوگرد غنی است ولی کود مرغی نسبت به کودهای حیوانی اثر کمتری بر بهبود خصوصیات فیزیکی و نگهداری رطوبت خاک دارد. از ترکیب شیمیایی و خصوصیات دیگر این کود مثل EC (نشان دهنده میزان املاح کل کود) می توان استنباط کرد که کود مرغی در خاک هایی با شرایط کمبود شدید ازت و فسفر ، شوری کمتر ، بافت متوسط رو به سبک که با آبی با کیفیت مناسب و به مقدار کافی آبیاری می شوند، بهره وری بیشتری دارند. بنابراین اگر بعضی از باغداران به دلیل شرایط خاص خود، نتیجه خیلی خوبی از کوددهی پسته با کودهای مرغی گرفته اند، دلیل بر این نیست که در همه باغها و آن هم هر ساله از این نوع کود استفاده شود.

در مورد کودهای گاوی و گوسفندی نیز نظرات باغداران متفاوت است به طوریکه بعضی از باغداران به مصرف یکی از این کودها در باغهای خود اعتقاد دارند و آنرا مناسب تر میدانند که این مسئله بیشتر به شرایط آب و خاک باغهای مورد نظر بر می گردد. علاوه بر تفاوت در میزان عناصر غذایی در این دو نوع کود آلى، EC کود گاوی از کود گوسفندی کمتر است و این از شاخص های مهم در درجه مناسب بودن هر یک از این کودها در باغهای با شرایط متفاوت است. به طوریکه کود گاوی نسبت به کود گوسفندی در شرایط شوری بیشتر خاک ، بافت سنگین تر ، دورهای آبیاری بیشتر بهره وری بیشتر دارد. علاوه بر این به طور کلی کود گاوی نسبت به کود گوسفندی ، دارای عناصر کم نیاز بیشتری است. بنابراین در یک مدیریت کودی صحیح باید تمامی عوامل ذکر شده بالا را در نظر داشت و با توجه به خصوصیات خاک ، آب و مدیریت آبیاری ، نوع کود دامی را انتخاب نمود. در بسیاری از شرایط باید سعی شود در صورت امکان مخلوط کودها را به کار برد. همچنین می توان کم و کاستی های کود دامی را با اضافه کردن مقادیر مناسب کودهای شیمیایی مربوطه جبران کرد ، به طوری که امروزه برای رسیدن به عملکردهای بالا چاره ای جز کاربرد تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی نیست چرا که اغلب کودهای آلی با توجه به سرعت کم آزادسازی عناصر نمیتوانند تمام نیاز غذایی گیاهان، مخصوصا گیاهان پر توقع را تامین نمایند و استفاده تنها از کودهای شیمیایی نیز خاک را در جهت تخریب و کاهش حاصلخیزی سوق خواهد داد. اما منظور از استفاده تلفیقی از کودهای آلی و شیمیایی این نیست که به کود آلی همه عناصر غذایی در قالب کودهای شیمیایی اضافه شود چون این تنها یک انتخاب است و برای شرایط خاصی که در سطور زیر به آن شرایط بیشتر اشاره می شود، کاربرد دارد. بلکه منظور این است که باغدار باید بر اساس شرایط باغ خود و نتایج تجزیه خاک و برگ بنا به توصیه کارشناسان و اهل فن از هر کدام از کودهای شیمیایی لازم روی کود آلی حیوانی استفاده مناسب نماید.

تشخیص و رفع کمبود عناصر غذایی در پسته

گیاه پسته نیز مانند سایر گیاهان برای رشد و تولید مطلوب به عناصر غذایی مختلف کم نیاز و پرنیاز احتیاج دارد. این عناصر علاوه بر تامین رشد گیاهی ، روی مقاومت درخت به خشکی ، شوری ، آفات و بیماریها و خواص کیفی و کمی میوه اثر دارد و همچنین روی عکس العمل گیاه به نوسانات دمایی و عوامل محیطی مختلف و باردهی آن در دراز مدت تاثیر می گذارد. کاشت پسته در مناطقی با شرایط نامناسب محیطی ، به صورت غیر استاندارد و بدون رعایت اصول کارشناسی و مدیریت نامناسب نگهداری باغات موجود به ویژه عدم توجه به نیازهای غذایی درختان پسته، باعث کاهش تولید و نهایتا کاهش متوسط عملکرد محصول پسته در کل کشور شده است. امروزه استفاده یا عدم استفاده از کودهای مختلف بدون آزمایش خاک و برگ هزینه های اضافی و نابجا به باغدار تحمیل نموده و علاوه بر آن منجر به عملکرد بهینه کمی و کیفی نخواهد شد. بنابراین جهت توصیه های مناسب کودی جهت کوددهی پسته در باغات انجام آزمایش برگ و تفسیر نتایج تجزیه آن به همراه آزمایش خاک امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

نمونه برداری و آزمایش برگ:

در نمونه برداری برگ رعایت اصول زیر الزامی است:

1 – زمان نمونه برداری برگ معمولا بعد از دوره پر شدن مغز (اواسط تیر ماه تا اواسط مردادماه بسته به نوع رقم، شرایط آب و هوایی و نوع خاک) انجام می گیرد.

2 – نمونه برداری از برگهای سالم وسط شاخه های بدون محصول و از شاخه هایی که از نظر ارتفاع متوسط هستند، انجام می شود. یعنی نمونه های برگ نباید از شاخه های خیلی نزدیک به زمین یا واقع در نوک درختان گرفته شوند.

3 – معمولا تعداد ۴ تا ۵ برگ از هر درخت و ۱۰ تا ۲۰ درخت در هر قطعه از باغ نمونه برداری می شود. منظور از قطعه باغ ، قطعه ای است که دارای خاک یکنواخت ، درختان هم سن و سال ، رقم یکسان ، مدیریت یکنواخت آبیاری و کودی و به طور خلاصه قطعه ای با شرایط معین و یکنواخت می باشد. در قطعات بزرگتر از یک هکتار میتوان از تعداد درختان بیشتری نمونه برداری کرد.

4 – نمونه ها باید در پاکتهای کاغذی قرار داده شده و حداکثر ۲۴ ساعت پس از نمونه برداری به آزمایشگاه ارسال گردد. در صورتی که این امر ممکن نیست حداکثر به مدت دو روز می توان نمونه ها را در دمای یخچال نگهداری کرد. نمونه ها باید از تابش خورشید دور نگه داشته شوند.

5 – بر روی پاکت نمونه ها مشخصات کامل آنها از قبیل تاریخ و محل نمونه برداری ، نام باغ یا باغدار ، وضعیت محصول باغ و هرگونه اطلاعات لازم جهت شناسایی بهتر نمونه باید درج گردد. باید خاطر نشان نمود که نمونه برداری و آزمایش برگ و تفسیر صحیح نتایج آزمایش توسط افراد آگاه و خبره میتواند علاوه بر کمک به انجام مدیریت صحیح در باغ و افزایش پایدار محصول ، در کاهش و بهینه کردن هزینه ها موثر باشد. بنابراین به کلیه باغداران انجام اصولی آن توصیه می گردد.

نیتروژن (ازت)

علائم کمبود نیتروژن (ازت) در پسته:

علائم کمبود نیتروژن (ازت) در درختان پسته در اوایل فصل رشد به صورتی است که برگهای پائینی درخت کم رنگ تر ، ریزتر و همراه با کاهش سطح برگ و کاهش رشد شاخه و تاج درخت می باشد و در پائیز برگهای پیر زردتر بوده و زودتر از معمول می ریزند. کمبود نیتروژن (ازت) در اوایل فصل موجب زردی برگ سرشاخه ها ، کاهش رشد ، کوچکی برگها و باریک ماندن شاخه های تازه رشد کرده گردیده و در اواخر فصل موجب کم مغز شدن و سبکی دانه ها می گردد.

رفع کمبود نیتروژن (ازت):

به طور کلی نیاز پسته به نیتروژن (ازت) با دور آبیاری رابطه دارد به طوری که هر چه دور آبیاری طولانی تر باشد مقدار کاربرد نیتروژن (ازت) کمتر خواهد شد. این رابطه به دلیل این است که نیتروژن (ازت) قابلیت شستشوی بالایی داشته و به ویژه در خاکهای شنی به مقدار زیادی شستشو یافته و از دسترس گیاه خارج می شود و همچنین با زیاد شدن دور آبیاری و کم شدن ماندگاری رطوبت در خاک قابلیت جذب نیتروژن (ازت) کاهش مییابد. در جدول ۴-۲ رابطه دور آبیاری و مقدار نیتروژن موردنیاز هر درخت پسته آورده شده است. به عنوان مثال در دور آبیاری ۵۰ روزه نیاز به نیتروژن هر درخت پسته در حدود ۳۰۰ گرم نیتروژن (ازت) خالص می باشد که باید در دو یا سه قسط بسته به شرایط و مقدار محصول به صورت سرپاش استفاده شود. در استفاده از کودهای ازته با توجه به درصد نیتروژن (ازت) کودهای ازته ، میزان مصرف هریک از کودها قابل محاسبه می باشد و استفاده از هر کدام از کودهای ازته با توجه به خصوصیات آنها و خصوصیات خاک باید صورت گیرد. هنگام استفاده و مصرف کودهای ازته در باغات پسته باید دقت نمود که این کودها از هر نوعی که باشند در یک جا تجمع پیدا نکنند تا گیاه و ریشه آن از صدمات احتمالی به دور باشند.

جدول ۲- رابطه دور آبیاری و نیاز به نیتروژن (ازت) در درختان پسته

فسفر

علائم کمبود فسفر در پسته:

در صورت کمبود این عنصر در گیاه ، برگ سرشاخه ها ارغوانی و برگها به تدریج می ریزند ، ساقه ها باریک شده و فاصله میان گره ها زیاد می گردد. برهنه شدن درخت و محدود شدن رشد ریشه نیز از دیگر علائم کمبود می باشد. دیر باز شدن جوانه ها و برگهای سبز رنگ پریده نیز از کمبود فسفر می تواند ناشی گردد. شاید بارزترین نشانه کمبود فسفر سبز تیره شدن رنگ برگهای پیر می باشد.

رفع کمبود فسفر:

با توجه به تجزیه خاک و برگ و حدود بحرانی فسفر اگر کمبود در خاک با درختان پسته تشخیص داده شد ، راههای برطرف کردن آن استفاده از کودهای دامی پوسیده ، کود مرغی و همچنین کودهای شیمیایی فسفاته می باشد. نیاز درختان پسته در صورت کمبود فسفر حدود ۶۰۰ گرم فسفر (برحسب P2O5) به ازای هر درخت می باشد که بر اساس درصد فسفر هر کود باید مقدار مصرف کود فسفاته محاسبه گردد. در صورت استفاده از کودهای حیوانی یا مرغی به منظور کوددهی پسته ، ۳۰۰ گرم فسفر (برحسب P2O5) به ازای هر درخت کافی بنظر می رسد.

پتاسیم

علائم کمبود پتاسیم در پسته

شناخت علائم کمبود عنصر پتاسیم به منظور مدیریت کوددهی پسته بسیار مهم و حیاتی است . در صورت کمبود این عنصر در گیاه ، برگها کم رنگ و حاشیه آنها به سمت بالا پیچیده و قسمت زیرین آن به رنگ قهوه ای ، خاکستری یا مسی در می آید. آنچه نتایج تجزیه برگ نشان می دهد برگهایی که کمبود پتاسیم دارند حاشیه سوختگی قهوه ای را نشان می دهند بعضی مواقع زیاد بود عناصری مثل سدیم و حتی کلسیم و منیزیم می تواند باعث کمبود پتاسیم در گیاه گردد و اجازه ندهد که پتاسیم نقش خود را در گیاه به خوبی ایفا نماید. باید دقت نمود که علائم حاشیه سوختگی در اثر زیاد بود بر نیز می تواند اتفاق افتد.

رفع کمبود پتاسیم در پسته:

برای برطرف نمودن کمبود پتاسیم در درختان پسته می توان ۲-۱ کیلوگرم سولفات پتاسیم به ازای هر درخت به شیوه چالکود و در زمستان استفاده نمود چنین بنظر می رسد که در خاکهای سبک و متوسط با شوری های متوسط کاربرد ۱ کیلوگرم سولفات پتاسیم به ازای هر درخت کافی باشد ولی در خاکهای سنگین با شوری زیاد کاربرد ۲ کیلوگرم سولفات پتاسیم به ازای هر درخت باعث برطرف شدن کمبود پتاسیم می گردد.

گوگرد

علائم کمبود گوگرد در پسته:

علائمی شبیه علائم کمبود نیتروژن (ازت) دارد. زردی برگهای جوان و قسمتهای انتهایی گیاهان علائم کمبود گوگرد می باشد. کمبود گوگرد می تواند باعث کاهش رشد گیاه و نازکی ساقه ها و پیچیدگی برگها شود.

رفع کمبود گوگرد در درختان پسته:

همانطور که ذکر شد در مناطق پسته کاری کشور کمبود گوگرد شایع نیست و با توجه به وجود گچ در خاکها و استفاده از کودهای آلی و شیمیایی حاوی گوگرد نیاز گیاه به این عنصر بر طرف خواهد شد.

کلسیم

علائم کمبود کلسیم در پسته:

در خاک کلسیم ، در ارتباط با منیزیم و سدیم بررسی می شود و فاکتور نسبت جذب سديم (SAR) و همچنین نسبت کلسیم به منیزیم (Ca/Mg) مشخص کننده وضعیت این عنصر در خاک می باشد. بطور کلی SAR کمتر از ۱۵ و نسبت (Ca/Mg) بیشتر از یک در خاک نشان دهنده وضعیت نسبتا مناسب کلسیم در خاک می باشد. در گیاهان مبتلا به کمبود کلسیم برگهای جوان و نزدیک انتهای شاخه به شکل چروکیده و کج درآمده و نوک برگها و حاشیه آنها به طرف بالا و یا پائین لوله می شود. کمبود کلسیم در میوه پسته در اوائل فصل باعث اضمحلال پوست استخوانی می شود (عکس 9).

رفع کمبود کلسیم در پسته:

کمبود کمی کلسیم در خاکهای مناطق پسته کاری کمتر وجود دارد مگر در خاکهای خیلی سبک و شنی. کمبود کلسیم بیشتر کیفی است و در نتیجه اثرات متقابل با عناصر دیگر یا عدم انتقال مناسب در گیاه اتفاق می افتد. مسئله مهمتر در مورد کلسیم لزوم وجود آن در خاک برای اصلاح خاکهای قلیا یا شور و قلیا می باشد. بنابراین با توجه به تجزیه خاک و نظر کارشناسی اگر نیاز به اضافه کردن کلسیم به خاک بود می توان از گچ استفاده نمود و در صورت نیاز و با توجه به تجزیه برگ می توان کودهای کلسیمی مناسب را با نظارت کارشناسان مجرب در اردیبهشت ماه محلول پاشی کرد. در سال های اخیر کمبود کلسیم در گیاه از دلایل عارضه اضمحلال پوست استخوانی یا لکه پوست استخوانی میوه پسته عنوان شده است و محلولپاشی ۲ در هزار کلرید کلسیم بلافاصله بعد از تشکیل میوه (به اصطلاح ارزنو شدن میوه) برای بهبود آن توصیه شده است. همچنین مطالعه اثرات محلولپاشی کلرید کلسیم در اوائل اردیبهشت (مرحله به اصطلاح ارزنو شدن میوه) بر روی رقم احمد آقایی دارای عارضه اضمحلال پوست استخوانی نشان داده است که یک مرتبه محلولپاشی ۴ کیلوگرم کلرید کلسیم در هزار لیتر آب در هکتار در صد ابتلاء به عارضه را از ۲۰ درصد به ۲ درصد کاهش می دهد. همچنین دو مرتبه محلولپاشی ۲ کیلوگرم کلرید کلسیم در هزار لیتر آب در هکتار به فاصله ۱۰ روز نیز نتایج مشابهی به همراه داشته است.

منیزیم

علائم کمبود منیزیم در پسته:

کمبود آن در گیاه سبب کاهش مقدار کلروفیل و در نتیجه کند شدن رشد گیاه می شود. ظهور رنگ زرد بین رگبرگها در برگهای مسن گیاه از علائم کمبود آن به شمار می رود.

رفع کمبود منیزیم در پسته:

همانطور که ذکر شد در شرایط مناطق پسته کاری کمبود این عنصر کمتر مشاهده شده و عمدتا با مسمومیت این عنصر روبرو هستیم. جهت رفع مسمومیت منیزیم باید با برنامه های اصلاح خاک میزان کلسیم را افزایش داد حتی پتاسیم در مقادیر زیاد می تواند از جذب منیزیم توسط گیاه جلوگیری نماید. در مسئله کاربرد کودهای مایع یا جامد با کاربرد محلولپاشی در مناطق پسته کاری باید دقت نمود که این کودها حاوی منیزیم نباشند.

ج – عناصر غذایی کم نیاز (میکرو)

آهن

علائم کمبود آهن در پسته

در صورت کمبود ، سبزینه به مقدار کافی در سلولهای برگ تولید نمی شود و برگها رنگ پریده به نظر می آیند ابتدا فاصله بین رگبرگها زرد می شود و با شدت یافتن کمبود تمام سطح برگ زرد می شود. علائم زردی ابتدا در برگهای جوان و قسمتهای بالای گیاه ظاهر شده و با پیشرفت کمبود تمام گیاه را فرا می گیرد.

رفع کمبود آهن:

با توجه به تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ و نظریه کارشناسان مجرب می توان از یکی از دو راه کاربرد خاکی و محلولپاشی یا هر دو به رفع کمبود آهن پرداخت. دو یا سه بار محلولپاشی کلات آهن (Fe-EDTA) با غلظت 1.5 در هزار در اردیبهشت و خرداد ماه بسته به شدت کمبود می تواند بر طرف کننده کمبود باشد. همچنین در صورت لزوم کاربرد ۱۰۰-۵۰ گرم سکوسترین آهن ۱۳۸ یا ۲۵۰ گرم سولفات آهن به ازای هر درخت جهت کاربرد خاکی پیشنهاد می شود.

روی

علائم کمبود روی در پسته:

علائم کمبود در اوایل فصل رشد گیاهی ، بخصوص اگر میزان کمبود شدید باشد ظاهر می شود. اولین تاثیر این کمبود تاخیر در باز شدن جوانه های رویشی و زایشی درخت است که احتمالا ممکن است تا یک ماه به تاخیر بیافتد وقتی جوانه های رویشی باز شدند برگ های انتهایی درخت کوچک و نكروزه می شوند و به صورت کلافهای ریز برگ و منگوله وار در می آید. در مواردی که کمبود روی خیلی شدید باشد ، خشک شدن سرشاخه ها نیز پدید می آید و میوه پسته نیز روی شاخه های درخت آشکارا کوچک و قرمزتر از میوه سالم دیده می شود. به علت پویایی محدود روی در گیاه اغلب نشانه های کمبود آن در بافتهای جوان به چشم می خورد.

رفع کمبود روی:

مانند آهن و سایر عناصر کم نیاز بر حسب شرایط کاربرد خاکی یا محلولپاشی با توصیه کارشناسان مجرب می تواند به رفع کمبود روی کمک نماید. مصرف خاکی ۲۵۰ گرم سولفات روی ۲۳ درصد به ازای هر درخت به صورت چالکود و در زمستان و همچنین محلولپاشی ۲-۱ در هزار سولفات روی ۲۳ درصد، کلات یا آمینوکلات روی در اردیبهشت و خرداد ماه راه های تامین روی در پسته می باشند.

منگنز

علائم کمبود منگنز در پسته:

به علت تحرک کم منگنز در بافتهای گیاهی علائم کمبود در بافتهای جوان مشاهده می شود. علائم کمبود شبیه علائم کمبود آهن است با این تفاوت که در کمبود منگنز قسمتی از حاشیه برگ سبز باقی می ماند.

رفع کمبود منگنز:

جهت رفع کمبود منگنز در کوددهی پسته به نظر و تشخیص کارشناسان مجرب می توان در مصرف خاکی ۱۵۰-۱۰۰ گرم به ازای هر درخت به صورت چالکود ، در زمستان و در عمق تراكم ریشه از سولفات منگنز سود برد و در محلول پاشی غلظت ۲-۱ در هزار سولفات، کلات یا آمینوکلات منگنز در اردیبهشت و خردادماه و بسته به شدت کمبود ۲ یا ۳ بار به فاصله ۳۰-۲۰ روز پیشنهاد می گردد.

مس

علائم کمبود مس:

علائم کمبود مس در پسته در اواسط تابستان با سوختگی برگ نزدیک سرشاخه ها آغاز می گردد و چنانچه پیشرفت آن شدید باشد برگ درختان می ریزد و برگهای نارس و نورس نیز نوک سوخته شده و به شکل قلب در می آیند و شاخه های بالایی درخت به شکل عصا به سمت پایین می تابند.

رفع کمبود مس:

با نظر کارشناسان مجرب و تفسیر نتایج تجزیه خاک و برگ جهت مدیریت تغذیه درخت پسته می توان با مصرف خاکی یا محلولپاشی به رفع کمبود پرداخت. بسته به شدت و نوع کمبود ۱۰۰-۵۰ گرم سولفات مس به ازای هر درخت به روش چالکود و در زمستان به صورت مصرف خاکی جهت کوددهی پسته می توان استفاده نمود. حتی المقدور سولفات مس با کود حیوانی مخلوط نگردد. برای محلولپاشی ، سولفات ، کلات یا آمینوکلات مس با غلظت 0.3 تا 1 در هزار در اردیبهشت و خرداد ماه پیشنهاد می گردد.

بر

علائم کمبود بر:

در مناطق پسته کاری بعضی مناطق کمبود و مناطق بیشتری زیاد بود را نشان می دهند و این هم فقط با تجزیه آب ، خاک ، برگ و جوانه تعیین می شود. از علائم ظاهری کمبود بر پیچیده شدن حاشیه برگ ها ، تغییر شکل برگ به صورت فنجانی در اردیبهشت ماه ، پوکی محصول و عدم خوشه بندی مناسب را می توان نام برد. سوختگی حاشیه برگها از علائم زیاد بود و مسمومیت بر به شمار می آید.

رفع کمبود بر:

با در نظر گرفتن حدود بحرانی بر در خاک و برگ پسته و خصوصیات خاک و تمامی جوانب می توان جهت کوددهی پسته از مصرف خاکی و محلول پاشی اسید بریک بهره برد. مصرف خاکی ۱۰۰-۵۰ گرم به ازای هر درخت در زمستان به صورت چالکود و محلولپاشی با غلظت ۳ تا ۵ در هزار در اواخر دوره استراحت گیاهی و هنگام تورم جوانه ها و با نظر کارشناسان مجرب پیشنهاد می گردد.

تهیه و تنظیم کننده مقاله مدیریت تغذیه و کوددهی پسته : سید جواد حسینی فرد ، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته کشور