توصیه های فنی کاشت گلرنگ دیم

الف- مناطق معتدل

تهيه زمين

عملیات تهیه زمین در زراعت پاییزه گلرنگ ( گلرنگ دیم ) مشابه گندم است. شـخم عمیـق درپـاییز و در صـورت امکـان زدن زیر شکن می تواند در عملکرد نقش بسزایی داشته باشد. زدن دیسک و خرد کردن کلوخه های بزرگ کارایی بذرکارها را افزایش میدهد. قطر مناسب کلوخه ها در پایان تهیه زمین مـی بایسـت حـدود یـک سـانتیمتر باشـد. خاک ورزی بیش از حد نیز باعث پودر شدن خاک و ایجاد سله می شود.

نحوه کشت ومیزان بذر

درصورت امکان کشت با بذرکار پنوماتیک و درغیر این صـورت سـایر بـذرکارهای مورداسـتفاده درگنـدم مـی تواند بکار رود. میزان بذرمصرفی باتوجه به فاکتورهای خاک، میزان بارندگی، نـوع بـذر و مرغوبیـت آن متغییـر بوده وبین 35-25 کیلوگرم درهکتار است. عمق کاشت می بایست 1.5 تا 3 سانتی متر باشـد. در صـورت اسـتفاده از عمیق کارهای گندم در کاشت گلرنگ دیم می بایست کارنده ها را در سطح خاک قرار داد تـا کشـت عمیـق صـورت نگیـرد. بـرای رعایت کشت سطحی گلرنگ کاشت با بذرکارهای آبی مناسبتر است.

رقم

درکشت پاییزه رقم جدید سینا توصیه می شود. عملکرد این رقم بیشتر از رقم زرقان 279 بوده و زودرسـتر از آن است.

کود

درکشت پاییزه مصرف 120 کیلوگرم اوره و 50 کیلوگرم فسفات آمونیوم مناسب اسـت. ایـن کودهـا درکشـت بهاره به 80 کیلوگرم اوره و40 کیلوگرم فسفات آمونیوم تقلیل می یابد. میزان کود مصرفی میتواند تحـت تـاثیر بارندگی و نیز وضعیت خاک از نظر وجود این عناصر قرار گیرد. نکته اساسـی در مصـرف کـوده هـای ازتـه ایـن است که بذر گلرنگ نباید در تماس با کود باشد زیرا سـطح سـبز را بشـدت کـاهش مـی دهـد. لـذا اسـتفاده از بذر کارهایی که کود و بذر را در کنار هم قرار می دهند توصیه نمی شود. مصرف کود سرک ازتـه بـه میـزان 50 کیلو گرم در هکتار در اوایل بهار برای مناطقی با بارندگی بیش از 400 میلی متر و بارندگی های مناسـب بهـاره توصیه می گردد.

تاريخ كاشت

در مناطق معتدل، کشت گلرنگ بهتر است بصورت پاییزه (مانند زراعت گندم) و قبل از وقـوع بارنـدگی مـوثر پاییزه باشد یعنی کشت دردهه اول آبانماه ،  اما در برخی مناطق که علفهای هـرز درکشـت پـاییزه گلرنـگ یـک مشکل اساسی محسوب میشود کشت بعد از اولین بارندگی موثر پاییز نیز می تواند صورت گیرد.

مبارزه باعلفهای هرز، آفات و بیماریها

گلرنگ در مراحل اولیه رشد و قبل از به ساقه رفتن به علفهای هرز حساس بـوده و عملکـرد آن مـیتوانـد بشـدت تحت تاثیر قرار گیرد . مبارزه با علفهای هرز در کشـت پـاییزه از اهمیـت بیشـتری برخـوردار اسـت. بـدین منظـور می توان درکشت پاییزه از علفکش گالانت سوپر به میزان 0.8 تا 1 لیتر در هکتار بر علیـه علفهـای هـرز باریـک برگ و گندم ریزش کرده از فصل زراعـی قبـل اسـتفاده نمـود. زدن پنجـه غـازی درمرحلـه 4-6 برگـی در ایـن زراعت می تواند در کنترل علفهای هرز موثر باشد. به همین منظور می بایست فاصله بین ردیفهای کاشـت 50 تـا 60 سانتیمتر در نظر گرفته شود و از تراکتورهای چرخ باریک بـرای زدن پنجـه غـازی و یـا کولتیواتـور اسـتفاده نمود. درکشت بهاره نیز اگر تراکم علفهای هرز بالا باشد می توان ازپنجه غازی استفاده نمود. در صـورت عـدم وجود کلتیواتور و تراکتور چرخ باریک، فاصله ردیفها می بایست به 20 سانتی متر تقلیل یابد.

مگس گلرنگ از آفات مهم بوده ودربرخی از سالها خسارت شدید وارد مـی کنـد. بهتـرین روش مبـارزه بـا ایـن آفت کشت زود هنگام است بطوریکه گیاه در اوایل اردیبهشت به قوزه برود و از دوره فعالیت مگـس (خـرداد) مصون بماند. در مبارزه شیمیائی با این آفت می توان از سموم تماسی نظیر دیازینون ، آمبوش و سوین استفاده نمود.

سایر آفات گلرنگ که ممکن است خسارت زا باشند شامل کرم قوزه پنبه که از برگهـای جـوان و جوانـه هـای گل تغذیه می کند. سرخرطومی قوزه گلرنگ از جوانه های گل و قوزه های نو رس تغذیه کرده و در غنچه هـا تخمریزی می کند و لارو آن از محتویات قوزه ودانه های تازه تشکیل شده تغذیـه مـی کنـد.سوسـکهای گـرده خوار نیز در زمان گلدهی بر روی قوزه های گل ظاهر شده و از گرده گلهای گلرنـگ تغذیـه مـی کننـد. بـرای مبارزه با این آفات سمپاشی با حشره کشهای تماسی نظیر سوین، آمبوش و لارویـن مـوثر میباشـد. ضـمن اینکـه کشت ارقام زود رس و کشت زود هنگام نیز بسیار اثر بخش خواهد بود.

برای کنترل شته سیاه گلرنگ که در حالت طغیانی موجب پیچیدگی برگ ، ضعف و کوتاهی گیاه ، تـاخیر در گلدهی و حتی عدم تشکیل دانه یا تولید دانه های ضعیف می گردنـد، مـی تـوان از حشـره کشـهای سیسـتمیک نظیر الدیکارپ و متاسیستوکس استفاده کرد.

برداشت

باتوجه به اینکه اندازه و وزن بذر گلرنگ دیم نزدیک به گندم بوده و این گیاه به ریزش دانه حسـاس نیسـت لـذا با استفاده از کمباین های موجود براحتـی قابـل برداشـت بـوده و تنظیمـات کمبـاین مشـابه بـه تنظیمـات آن بـرای برداشت گندم است تنها می بایست میزان باد فن تنظیم گردد.

ب – مناطق سردسير

دراین مناطق عملیات تهیه زمین، نحوه کشت ، میزان بذر ، کود مصرفی ، مبارزه با علفهای هـرز، آفـات و بیماریهـا و برداشت مشابه به مناطق معتدل است.

تاریخ کاشت

وجود یخبندانهای طولانی و سرمای شدید در این مناطق کشت پاییزه گلرنگ را مخـاطره آمیـز نمـوده اسـت لـذا کشت انتظاری دراین مناطق توصیه می شود. تاریخ کشت مناسب اواسط تا اواخـر آذر مـاه اسـت. کشـت بهـاره دراین مناطق نیز درنیمه دوم اسفندماه تا اوایل فروردین توصیه میشود.

رقم

رقم مورد استفاده درکشت انتظاری می بایست رقمی پاییزه بوده و رقم جدید سینا توصیه می شـود. ایـن رقـم در کشت بهاره نیز توصیه می شود اما رقم محلی اصفهان بعلت دیررس بودن توصیه نمی گردد.

ج – مناطق گرمسير

عملیات تهیه زمین در کاشت گلرنگ دیم ، نحوه کشت و میـزان بـذر، مبـارزه با علفهـای هـرز، آفـات و بیماریهـا و نیـز برداشـت با منـاطق سردسیر و معتدل مشابهت دارد.

رقم

باتوجه به شرایط آب وهوایی این مناطق ارقام بهاره مانند Kino 76 و Saffir مناسب بوده وعملکـرد بـالاتری دارند.

کود

میزان بارندگی در مناطق گرمسیر و نیز دوره رشد بیشتر از دو منطقـه دیگـر بـوده و از آنجائیکـه عملکـرد گلرنـگ دراین مناطق بیشتر است بالطبع نیاز غذایی آن نیز بیشتر خواهد بود. به همین علـت مصـرف 140کیلـوگرم اوره و 60 کیلوگرم فسفات آمونیوم درهکتار توصیه میشود.

تاریخ کاشت

بهترین زمان کاشت گلرنگ در نواحی گرمسیری بعد از وقوع اولین بارندگی پـاییزه مـوثر مـیباشـد. ایـن تـاریخ حدوداً نیمه دوم آبان ماه خواهد بود. کاشت بعد از وقوع بارندگی موثر سطح سبز یکنواختی را ایجاد میکند.